14 denkrichtingen voor een goede boektitel

Hoe ontstaat een goede boektitel? Ervaren uitgevers, redacteuren, marketeers, copywriters en schrijvers bedenken voor elk boek dat ze uitgeven veel titels en varianten. Ze wisselen met andere betrokkenen van gedachten, discussiëren, testen, denken nog eens na, slapen er een nachtje over. Bovendien doen ze dat vele malen per jaar, wat ze ervaren maakt in het kiezen van de juiste titel.
Ontbeer je die ervaring als (self-publishing) schrijver, dan kun je de kunst proberen af te kijken.

Ter inspiratie onderstaande lijst van denkrichtingen. Een lijst die niet uitputtend is natuurlijk.

1) Een feitelijke beschrijving van de inhoud

Altijd goed voor een titel van een non-fictieboek: een titel die zo feitelijk mogelijk de inhoud beschrijft. Voorbeelden:
Eerlijk over yoga. Hét boek voor de nuchtere beoefenaar
Kunstenaars over kunst
Jamie in 15 minuten
Het charisma van Adolf Hitler. Hoe hij miljoenen naar de afrond leidde
Een pleidooi voor echt eten. Manifest van een eter
Handboek voor de moderne stiefmoeder
Fail. Omgaan met kritiek op internet

2) Een knipoog of verwijzing naar een bestaande uitdrukking

Een titel is makkelijk te onthouden als die verwijst naar iets wat lezers goed kennen. Een variatie op het thema. Voorbeelden:
Arabieren kijken. De alledaagse revolutie
Brandwashed. Hoe bedrijven ons manipuleren en overhalen om te kopen
Overige bestemmingen. 20 verrassende weekendtips
Waar doen ze het van? Hoe je rijk wordt. En blijft
Bedenk eens wat nieuws. Handboek voor journalistieke ideeontwikkeling
Dit verklaart alles. 156 denkers over de meest elegante inzichten aller tijden

3) Een verwijzing naar een thema dat leeft

Een titel als variatie op een thema dat leeft in de maatschappij of in een vakgebied werkt ook goed. Vooral van toepassing op tijdgebonden boeken, vaak non-fictie. ‘Het brein’ is zo’n thema, waarin we op dit moment massaal geïnteresseerd zijn. Voorbeelden:
Het puberende brein
Het seniorenbrein
Het maakbare brein
Het spirituele brein

4) Een prikkelende vraag of een vraag die algemeen leeft

Voorbeelden:
Mag het ietsje minder roze? De geheimen van vrouwenmarketing
Hoe word ik een rat? De kunst van het konkelen en samenzweren
Scheiden of blijven. Een gids die je helpt bij het nemen van de juiste beslissing
Bekocht of behandeld? De feiten over alternatieve geneeswijzen

5) Een gebod of opdracht

Een gebod of opdracht (‘call to action’) zet aan tot handelen. Het is prettig om op een omslag te lezen: zó doe je dit of dat. Want hè hè, eindelijk iemand weet wat we moeten doen, en hoe. Zo’n boek wil je kopen. Voorbeelden:
Chill! De ultieme antistress-gids voor vrouwen
Begin met het waarom. De Gouden Cirkel van ondernemen
Maak nooit je bed op. 115 nieuwe wetenschappelijke tips voor het dagelijks leven

6) Een recept of formule

Wat voor geboden en opdrachten geldt, gaat ook op voor recepten en formules. We willen allemaal de recepten en formules kennen voor een beter, rijker, fantastischer leven. Voorbeelden:
Zo verkoop je je schoonmoeder. Het nieuwe handboek verkopen voor beginners en gevorderden
Omdenken
Het geheim van genialiteit. Ontdek het genie in jezelf
Geen pillen maar Plato. Filosofie als oplossing voor alledaagse problemen
Het lingeriedenken. Creatief bladenmaken, succesvol communiceren

7) Een tegendraadse opmerking

Altijd goed voor opgetrokken wenkbrauwen en dus voor een lezer die het boek wil oppakken, is een tegendraadse opmerking. Voorbeelden:
Een goede man slaat soms zijn vrouw
Ga vreemd! En onderscheid je door branchevreemd te innoveren
Kus me, straf me. Over lezen en schrijven, liefde en verraad

8) Een lange(re) titel als kort verhaal

Lange titels zijn vaak al korte verhalen, waardoor je ze gemakkelijk onthoudt:
De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween
Hoe ik nimmer de ronde van Frankrijk voor min-twaalfjarigen won (en dat het me spijt)
De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet
Waar we het over hebben wanneer we het over Anne Frank hebben
De man die niet ophield met slapen

9) Een persoon of familienaam

Romans, novellen en biografieën krijgen regelmatig de naam van de hoofdpersoon mee, of de naam van een familie als het om een familiegeschiedenis gaat. Niet alle namen zijn daarvoor geschikt, te gewone namen bijvoorbeeld. Hier pakte het wel goed uit:
Tonio
De Wertheims. Twee oorlogen, één familiegeschiedenis
Stoner
Haar naam was Sarah

Wat ook veel gedaan wordt, is de hoofdpersoon omschrijven:
De laatkomer
De bakkersdochter
De boekendief
De vliegeraar
De vrouwenvanger

10) Een zin die een aanvulling suggereert

Nieuwsgierigheid kun je ook wekken door iets weg te laten. Zulke titels klinken als een opmaat, een ademhaling waarna er iets volgt:
Voor ik ga slapen
Hoe laat eigenlijk
Waar de nadruk ligt
Waar de god van liefde is
Op de rug gezien
Ik droom dus
Nu gaat het gebeuren
Door mijn schuld
Zo begint het
Lieve Céline
Op dit uur van de dag
Misschien wisten zij alles.
Dit soort titels tref je vaak aan bij literaire romans, korte verhalen, poëzie en essaybundels.

11) Een ongewone situatie

Vreemde situaties maken nieuwsgierig naar het verhaal achter die situatie. Voorbeelden:
Het been in de IJssel
Het huis woont in mij
Wachten op een eiland
Een tafel vol vlinders

12) Een onheilspellende mededeling of situatie, of onheilspellend woord

Sommige woorden roepen een hele wereld op, of worden zo weinig gebruikt dat ze alleen al daarom intrigerend zijn. Voorbeelden:
Nooit meer slapen
Dit zijn de namen
Inferno
De aanslag
De vergelding

13) Een zin of woord samengesteld uit twee delen die je niet bij elkaar verwacht

Iets wat je nooit eerder hoorde of zag, kan intrigerend zijn en daarom blijven hangen. Voorbeelden: Hartedier
Vossenblond
Fantoompoezen
Lastmens
Een vrouw van glas
Het pauperparadijs
Het lingeriedenken. Creatief bladenmaken, succesvol communiceren
Calimeromarketing. Waar kleine bedrijven groot in kunnen zijn

14) Een specifieke locatie

Een verwijzing naar een plaats of land kan ook nieuwsgierigheid opwekken. Voorbeelden:
Het grote huis
Bonita Avenue
Panorama West
Maanpaleis
Het eiland onder de zee
Hotel Vertigo

Nog even over ondertitels

Bij non-fictie, en een enkele keer bij fictie, wordt vaak gebruikgemaakt van ondertitels. Ze verduidelijken de hoofdtitel, vaak nodig en altijd nuttig. Goed om je te realiseren is dat ondertitels in het dagelijks gebruik meestal worden weggelaten. Na weglating kan weleens een onduidelijke, onhandige of te algemene hoofdtitel overblijven. Zorg dus dat de hoofdtitel voldoende op zichzelf staat.